بررسی کنش های اجرایی و تاثیر شیوه های درمانگری(دارو درمانگری،آموزش کنش های اجرایی و ترکیب این دو مداخله)در افزایش کنش های اجرایی و کاهش نشانه های بالینی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی

هدف پژوهش حاضر از یک سو بررسی مقایسه ای کنش های اجرایی(بازداری پاسخ ، برنامه ریزی - سازماندهی و حافظه کاری کلامی و دیداری- فضایی) در کودکان مبتلا به adhd و زیرریخت های آن با کودکان عادی و از سوی دیگر بررسی تاثیر شیوه های درمانی آموزش کنش های اجرایی، دارو درمانگری و ترکیب این دو شیوه بر افزایش کنش های اجرایی و کاهش نشانه های بالینی آنان بود. بدین منظور تعداد 45 آزمودنی مبتلا به adhd 7 تا 12سال از کلینیک ویژه بیمارستان های روانپزشکی ابن سینا و فوق تخصصی کودکان شیخ از طریق نمونه گیری دردسترس و 15 کودک عادی 7 تا 12 سال از چند مدرسه مقطع ابتدایی شهر مشهد به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. اختلال adhd و زیرریخت های آن با استفاده از مقیاس درجه بندی snap-iv ، آزمون های cbcl ،trf، پرسشنامه علائم مرضی کودکان(csi-4) و مصاحبه بالینی تشخیص داده شد و سپس کودکان مبتلا به اختلال adhd با توجه به زیرریخت شناسایی شده در سه گروه آزمایش به صورت تصادفی قرار گرفتند. به منظور اندازه گیری کنش های اجرایی بازداری پاسخ ، برنامه ریزی و سازماندهی و حافظه کاری کلامی و دیداری – فضایی از آزمون رنگ - واژه استروپ ، آزمون عملکرد پیوسته ، آزمون برج لندن ، آزمون مازهای پرتئوس، خرده آزمون مازهای وکسلر کودکان ،خرده آزمون فراخنای ارقام وکسلر کودکان ، آزمون نگهداشت دیداری بنتون و آزمون روبرداشت و بازپدیدآوری یک شکل تجمعی ری استفاده گردید.آموزش کنش های اجرایی با استفاده از نرم افزار آموزش حافظه کاری، نرم افزار آموزش بازداری ، ابزارهای مربوطه و نیز مشاوره های انفرادی انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس تک متغیری، تحلیل واریانس چند متغیری، تحلیل کوواریانس تک متغیری و تحلیل کوواریانس چند متغیری و مقایسه های چندگانه نشان داد که در سازه بازداری پاسخ به طور کلی تفاوت معناداری بین عملکرد کودکان مبتلا به adhd و کودکان عادی وجود نداشت اما در سازه برنامه ریزی - سازماندهی و سازه حافظه کاری کلامی و دیداری- فضایی تفاوت های معناداری بین کودکان عادی و adhd وجود داشت. بعلاوه بین زیرریخت های اختلالadhd تفاوت های معناداری در سازه های کنش های اجرایی وجود نداشت.همچنین نتایج حاکی از آن بود که درمان ترکیبی شامل دارو درمانگری و آموزش کنش های اجرایی (آموزش حافظه کاری،آموزش بازداری،آموزش برنامه ریزی و سازماندهی) می تواند در افزایش کنش های اجرایی موثرتر از هر یک از آن شیوه ها به تنهایی باشد و بعلاوه درمان ترکیبی منجر به کاهش بیشتر نشانه های بالینی این کودکان نسبت به دو شیوه درمانگری دیگر شد. در مجموع نتایج این پژوهش نارساکنش وری های اجرایی کودکان adhd را تایید نمود و نشان داد که درمان ترکیبی می تواند در بهبود کنش های اجرایی که در سبب شناسی این اختلال جایگاه ویژه ای دارند موثرتر باشد و منجر به کاهش بیشتر نشانه های بالینی این اختلال گردد.